“Toprak Dede” olarak anılan TEMA Vakfı Kurucusu merhum Hayrettin Karaca’nın 7 kıta gezerek topladığı 8 bine yakın bitki çeşidinden oluşan Türkiye’nin birinci özel arboretumu konuklarına eşsiz görünümler sunuyor.
Birleşmiş Milletler tarafından “Orman Kahramanı”, “Alternatif Nobel” üzere dünya çapında birçok mükafata layık görülen Hayrettin Karaca, 2020 yılında hayatını kaybetmişti. “Toprak Dede” olarak da anılan Karaca’nın 1980 yılında kurduğu Karaca Arboretum (ağaç müzesi) geride bıraktığı en büyük miraslardan biri oldu.
Gen merkezi özelliğini de taşıyan arboretum, dünyada “International Dendrology Society” mükafatını alan sayılı ağaç müzelerinden biri olarak da ön plana çıkıyor. Arboretumda 110 dönümde yaklaşık 4 bin odunsunun yanı sıra 3-4 bin civarında da çalı tipi yer alıyor.
BATAKLIKTAN CENNETE
Karaca Arboretum Vakfı İdare Şurası Lideri tıpkı vakitte Hayrettin Karaca’nın torunu olan Yeşne Karaca İren, ziyaretçilerine enfes bir tecrübe sunan ağaç müzesi hakkında bilgi verdi. Arboretumun yaklaşık 60 dönümünün ziyarete açtık olduğunu belirten İren, senede yaklaşık 15 bin ziyaretçiyi ağırladıklarını belirterek, “Burası bir gen merkezi aslında, büyükbabamın bir aşkıydı. Mesken bahçesi olarak elmalıktı burası. Kendisine miras yoluyla intikal etmiş. Süreç içinde konutun bahçesi olarak tasarlıyor. Sonra güzeline gidiyor. Elmalıktan burası bir arboretuma dönüşüyor. Aslında yer de bataklık. Bu bataklık tabana arboretum kuruluyor. Arboretum, arbo ağaç demek latince, retum mesken, dam üzere. Münasebetiyle arboretum dediğimiz vakit ağaç meskeni üzere çevirebiliriz ancak ağaç müzesi tam karşılığı” dedi..
KITA KITA GEZDİ
Hayrettin Karaca’nın arboretumu kurma gayretini anlatan İren, şöyle konuştu:
“Büyükbabam dünyayı kıta kıta gezip yaşayabilecek çeşitleri ya tohumdan ya aşı filiz alma suretiyle biriktirip burada getirdi ve üretti. Amerika, bütün Avrupa Kıtası, Afrika yani bütün 7 kıtayı, Asya, Çin, Yeni Zelanda yani dünyada gitmediği yer aşağı üst kalmadı. Burada barınabilecek her tipi bulup getirdi. Karaca Arboretum doğumlu bireylerimiz de var burada lakin Türkiye tabiatından da burada yaşayabilecek çeşitleri barındırıyoruz. Yaklaşık 4 bin odunsu 3-4 bin civarında çalı cinsimiz var burada barındırdığımız. Onun dışında en değerli en geniş koleksiyonlardan meşe koleksiyonumuz var, manolyalar var, akçaağaçlar var onun dışında tek başına bireyler de var.”
YENİ ZELANDA’DAN 2 BAVUL TOHUM
Büyükbabasıyla birçok anısı olduğunu anlatan İren, Yeni Zelanda Gümrüğü’nde Toprak Dede’nin yakalandığını lisana getirerek, “Cebine tohumları doldurup, 2 bavul tohum doldurup çok sevinçli halde onları alıp gelebileceğini düşünürken durduruyorlar. Bir biçimde atlatıyorlar, asla tohumlarını vermek istemiyor. Dağlardan derelerden toplamış tohumları ‘Yalan söyledim bavulları açtırmadım’ dedi. Otele gidince onları buzdolabına koymam gerekiyordu buzlar aldım koruma edilmesi gereken daha canlı cinsler var tohum olmayan’ diye anlatıyordu” diye konuştu.
