Yakınlık ve samimiyet konusunda bağlantınızda nasılsınız?
Yaşadığınız bağ gün içerisinde sizin zihninizi ne kadar meşgul ediyor?
İlişki içinde olduğunuz partnerinize ne kadar güvenirsiniz?
İlişki içinde boğuluyormuş üzere hissediyor musunuz?
Bu çeşit soruların karşılıkları çiftlerin nasıl bağlandıklarını ve sahip oldukları bağlanma tarzlarını ortaya koymaktadır. Daha net anlaşılması için bu yazıda öncelikle kısaca bağlanma nedir? ile başlayıp daha sonrasında yetişkinlerin sahip olduğu bağlanma tarzlarından bahsediyor olacağım.
Bağlanma Nedir?
Bağlanma kuramının temeli John Bowlby tarafından oluşturulmuş ve birçok araştırmacının katkısı ve çalışmaları ile de günümüzde ki formunu bulmuştur. Fakat, kısa ve öz bir tanımlama yapmak gerekirse Bowlby, bağlanmayı bebek ve bakım veren ortasındaki güçlü duygusal bir bağ olarak tabir etmektedir. Bowlby’den sonra bağlanma konusu pek çok psikolog ve araştırmacı tarafından ele alınmıştır zira Bowlby’nin sözüne nazaran, bebek ile bakım veren kişi ortasında kurulan bu güçlü bağ beşikten mezara bireyin tüm hayatına rehberlik etmekte ve yakın münasebetlerini değerli seviyede etkilemektedir. Bireyin tüm hayatını etkileyebilecek kadar kıymetli bir kavram olması sebebi ile bağlanma kuramı gelişim psikolojisi ve psikologlar için hayli değeri bir kuramdır ve üzerinde yapılmış pek çok çalışmayı günümüzde de görmek mümkündür.
Yetişkinlik periyodunda yakın bağlantı içinde sahip olunan bağlanma tarzını biliyor olmak, bireyin kendi bağlanma tarzını öğrenmesi ve anlaması, sağlıklı bir bağ kurabilmesi ve bu ilgiyi yürütebilmesi için gereklidir. Bu sebep ile artık Bartholomew ve Horowitz’in Dörtlü Bağlanma Modeli’nde belirtilen dörtbağlanma tarzına ayrıntılıca bakalım ve sizin bağlanma tarzınız hangisi? Sorusuna karşılık bulalım…
Sizin Bağlanma Tarzınız Hangisi?
Güvenli Bağlanma Tarzı:Güvenli bağlanma tarzına sahip bireylerin tasa seviyeleri ve kaçınma davranışları düşüktür. Çocukluk periyodunda, sıcak bir temas (sarılma, kucaklanma, okşama, öpme vb.) ve sevgi ile büyümüş olan yetişkinler, sevgiyi bildikleri için romantik münasebetlerinde de hem kendilerini hem de partnelerini seven, paha veren ve inanç duyan bireyler olurlar. His ve niyetlerini sağlıklı formda tabir edebilir, empati kurabilirler. Bağlantılarında yakınlık kurmaktan çekinmez, şefkatli davranışlar sergilerler. Sevilmeme ya da reddedilme korkusuna sahip olmadıkları için çok kıskançlık göstermez ve her tartışma sonrası uzun uzun bağlarını gözden geçirmekten çok yaşanılan olay çerçevesinde bir kıymetlendirme yapar ve problemlere tahlil odaklı yaklaşırlar. Bağlantılarında trip atmak ya da küsmekten ise konuşmayı, sağlıklı irtibat kurmayı tercih ederler.
Saplantılı (kaygılı) Bağlanma Tarzı: Saplantılı bağlanma tarzına sahip olan bireylerin yüksek dert ve düşük kaçınma davranışları mevcuttur. Bireyler sahip oldukları yüksek tasa sebebi ile kendilerini bedelsiz hisseder, olumsuz benlik kanısına, öbürleri tarafından sevilmeye layık olmadıklarına inanırlar. Diğerleri tarafında sevilmek, onaylanmak ve paha görmek için partnerleri ile çok yakınlık içinde olmak ister zira onaylandıkları sürece kendilerini pahalı hissederler. Lakin bu çok yakınlık kurma muhtaçlığı vakit zaman bağlarını zorlayıcı olabilmektedir. Daima terk edilme korkusu yaşarlar. İlgi yaşadıkları devir hayatlarının merkezine partnerlerini koyar ve onlara çabuk bağlanırlar. Kendilerini gereğince bedelli hissetmedikleri için aldatılma ve terk edilmekten korkarlar. Bu sebep ile bağlantılarında kısıtlayıcı ve çok kıskanç olabilirler. Tepkisel şahıslardır, niyetlerini sözel olarak söz etmekten çok davranışları ile belirtir, sık sık trip atar ya da küserler. İlgi içinde yaşanan pek çok şeyi şahsî algılar, çok yeterli olay kaydı meblağ ve kolay kolay unutmazlar.
Kaygılı bağlanma tarzına sahip bir partnerden duyulabilecek muhtemel cümleler:
Bana bu türlü davranamaz, görür o gününü …
10 sefer aradım neden açmıyor?, artık kim bilir neler yapıyordur oooo!
Benim hayatım aslında asla düzgün gitmez ki !
Beni kimse sahiden sevmiyor ki !
Biliyorum, kesin diğer biri var.
Lütfen, beni terk etme… Buna dayanamamm…
Kayıtsız Bağlanma Stili : Kayıtsız bağlanmastiline sahip olan bireylerin düşük dert ve yüksek kaçınma davranışları mevcuttur. İnançlı bağlanma tarzındaki üzere dert seviyeleri düşük olup olumlu benlik niyetine sahip olsalar da yakınlık kurmaktan, romantik ilgi yaşamaktan ve diğerlerine muhtaçlık duymaktan kaçınırlar. Diğerlerini sevilmeye kıymet olarak görmez, alaka içinde fazla yakınlıktan hoşlanmaz, boğuluyor üzere hissederler. Partnerlerini aşağılama, küçümseme, eleştirme ve olumsuz kıyaslamada bulunma ihtimalleri yüksektir. Bu sebeple münasebetlerinde partnerlerine karşı kırıcı olabilirler. Her şey yolunda üzere gözükür iken birden ortaya aralık koyabilir ve bağlantıdan uzaklaşabilirler.
Kayıtsız bağlanma tarzına sahip bir partnerden duyulabilecek muhtemel cümleler:
O bana muhtaç..
Ona acıyorum.
Onunla iken kendimi boğuluyor üzere hissediyorum
Hayatımı ele geçirmeye çalışıyor!
Hep onun yüzünden beni cürmüm yok.
Korkulu Bağlanma Tarzı: Dehşetli bağlanmastiline sahip olan bireylerin yüksek telaş ve yüksek kaçınma davranışları mevcuttur. Bu bağlanma tarzı tam olarak inançlı bağlanmanın zıddıdır. Bireyler sahip oldukları yüksek korku sebebi ile kendilerini bedelsiz hisseder, olumsuz benlik niyetine ve öbürleri tarafından sevilmeye layık olmadıklarına inanır iken diğerlerini da sevilmeye paha olarak görmezler. Hayal kırıklığına uğramaktan, reddedilmekten ve terk edilmekten çok korktukları için yakın bir bağlantı içinde olmaktan kaçarlar. Genelde kendilerine uymayacak yakın ve ağır bir münasebetin yaşanamayacağı yüzeysel birliktelikleri tercih ederler.
Korkulu bağlanma tarzına sahip bir partnerden duyulabilecek mümkün cümleler:
Benim için uygun olmadığını biliyordum.
Ben yakın ilgi kurmaya uygun değilim.
Mesafelerim var benim !
Güvenli Bağlanma tarzına sahip değilsem sonradan inançlı bağlanma tarzına sahip olabilir miyim?
Güvenli bağlanma tarzına sahip olan bireyin bağlanma tarzı kolay kolay değişmez iken öbür bağlanma tarzlarına sahip olan bireyin bağlanma tarzı danışmalık ve terapi yardımıyla inançlı bağlanma tarzına yanlışsız salınım gösterebilmektedir. Bu süreçte, kıymetli olan kendinizi fakına varmak ve bunun için harekete geçiyor olmaktır.
