İshaller küçük çocukların en değerli sıhhat problemlerinden biri olup, 5 yaş altındaki çocuklarda, çocuk vefat nedenleri ortasında 2. sırada yer almaktadır. Dünya genelinde 5 yaş altı çocuklarda görülen ağır ishal hadiselerinin en sık nedenini “rotavirüs” ishalleri oluşturmaktadır.
Rotavirüs birinci olarak 1963 yılında fare ve maymunların bağırsak dokularında saptanmıştır. Tekerleğe benzeyen yapısından ötürü “Rotavirüs” (latince rota: tekerlek) olarak isimlendirilmiştir.
Rotavirüs hasta şahısların dışkıları ile temas (fekal-oral) sonucu bulaşır. Bu bulaş beşerden beşere direkt temas ile olabileceği üzere, enfekte eşyalar aracılığı ile dolaylı yoldan da olabilir. Çok az ölçüde virüs ölçüsü bile bulaş için kafidir.
Rotavirüs ishalleri ömrün 6-24. aylık periyotlarında tepe noktasına ulaşır. Çocukların çabucak hemen hepsi birinci 5 yaşta en az bir defa rotavirüs mikrobu ile karşılaşmıştır.
1-3 günlük bulaş devri sonrasında ateş, karın ağrısı, kusmaların eşlik ettiği bol sulu ishallere yol açar. Öteki bütün ishal nedenlerine nazaran daha ağrı bir tablo oluşturur ve yarattığı önemli sıvı ve mineral kayıpları ile ölümlere yol açabilir.
Rotavirüs enfeksiyonuna karşı kullanılan aşılar virüs tesiri zayıflatılmış canlı aşılardır. Amaçları bağırsak dokusu olduğu için ağız yoluyla uygulanır. Bu aşılar doğal enfeksiyonu taklit ederek esirgeyici karşılığa yol açarlar.
Evvelki dozda önemli alerjik yan tesirler görülen bebeklerde aşının devam edilmemesi gerekir. Ağır kombine immun yetersizlik (SCID) tanısı olan, invajinasyon (bağırsakların iç içe geçmesi) hikayesi olan bebeklere aşı uygulanmamalıdır.
Hafif ateşli ve ve ishalli bebeklere aşı uygulanabilir. Lakin orta-ağır ishali yahut ateşli hastalığı olan bebeklerde aşılama hastalık düzelinceye kadar ertelenmelidir.
Aşı yapıldıktan sonra bebeğin kusması ya da tükürmesi durumunda tekrar aşı uygulamasına gerek yoktur.
Günümüzde tüm dünyada uygulanan 2 çeşit rotavirüs aşısı vardır. Biri 2 doz, oburu 3 doz formunda yapılır. Burada dikkat edilecek konu; aşının birinci dozu bebeğin yaşı en geç 14 hafta 6 günlük oluncaya kadar yapılmalı, bebek 32 haftalık olana kadar aşı programı tamamlanmalıdır.
