Bilinçli Farkındalık Kavramı

Bilinçli farkındalık, son derece eski bir Budist uygulamasıdır ve esasen Şuurlu hayat tekniğidir (Özyeşil ve ark., 2011). Şuurlu farkındalık bir fikir olarak, kişinin şu anda olup bitenlere eleştirel ve hoşgörülü bir formda konsantre olma kapasitesi olarak ve olduğu üzere kabul ederek tanımlanabilir ( Özyeşil ve ark., 2011; çelik ve çetin, 2014; Brown ve Ryan, 2003). Şuurlu farkındalık, bireyin kendisi, toplum ve başkaları ile yüksek bir aşinaya sahip olmasıdır. Her şey şuurlu farkındalık olarak kabul edilir; dikkatli olmak, kendine ve genel etrafına dikkat ederek, hayatını sürdürmektedir (Demir, 2014; McKee, Johnston ve Massimilian, 2006).

BF teriminin başlangıç noktası, 2500 yıllık bir Budist lisanı olan sati sözü manasına gelmektedir. Sözün manası ise hatırlatma, dikkat ve farkındalık olarak anlamlandırmıştır (Germer, 2004). Sati sözünün manası hatırlamak olduğunu fakat daha çok zihnin var olduğu manası kullanılabilir ( Özyeşil ve ark., 2011).

Weinstein ve ark., (2009) 65 üniversite öğrencileri ile yapılan bir imtihanda, yüksek farkındalık farkındalığı olan bireylerin yapan eleştirel düşünme stratejilerini daha fazla kullandıklarını ve gerilimle ahenk sağlamada daha uygun oldukları bulunmuştur (Özyeşil ve ark., 2011). Bilişsel farkındalık temelli uygulamaların, kişinin akla gelebilecek gerilim faktörlerinden farkındalık derecesini arttırdığı, geliştirdiği ve tahliye ettiği tabir edilmiştir (Demir, 2014; Bishop ve ark., 2004). Roemer ve ark., (2009) yapılan bir çalışmada 395 üniversite öğrencisi ile ıstırap ve huzursuzluk ile ilgili genel dert bozukluğu olan öğrencilerin çalışmalardaki, denetim kümesinde bilişsel farkındalık düzeylerinin derecesinde esasen daha düşük olduğu görülmüştür ( Özyeşil, 2011).

Hatırlamak, anılarla olan ömrü manasına gelmez. Anıları tolere etmek, mevcut müsabakalarla ilgili fikrin yine yönlendirilmesini gerektiği manasına gelir (Özyeşil, 2011). Farkındalık ve şuur, yaşadığımız olayların şuurunda olma durumu ve dikkatlilik olarak daha çok tanınan anlamlarıdır (Brown ve Ryan, 2003). Şuurlu farkındalık, yaşadığımızı gerilimi asgarî düzeye indiren ve yapan ferdi değişim için adım atan tüm müsabakalarla tanımlamak için temel bir usuldür (Siegel ve ark., 2009). Kabat-Zinn (2012) tarafından belirtildiği üzere yargılamadan mevcut anı kasıtlı bir biçimde değerlendirmektir.

Bu tarifin bir kesimi olan ‘hatırlamak’, anılarla yaşamak manasına gelmez. Anıları tolere etmek, mevcut müsabakalarla ilgili niyetin tekrar yönlendirilmesini gerektiği manasına gelir (Özyeşil, 2011). Şuurlu farkındalık, acıyı azaltan ve yapan ferdî değişim için adım atan tüm müsabakalarla tanımlamak için temel bir usuldür (Siegel ve ark ., 2009). Kabat-Zinn (2012) tarafından belirtildiği üzere yargılamadan mevcut anı kasıtlı bir halde değerlendirmektir.

Bilinçli farkındalık üç öğeden oluşmaktadır(Hyland ve ark., 2015). Birincisi şu ana odaklanma olarak belirlenmiş farkındalıktır (Dane, 2011). Sonraki bileşen, hem dışsal hem içsel olarak dikkat etmektir ( Brown ve Ryan, 2003). Üçüncü kısım açıklık ile onaylamaktır. Buna nazaran, şimdiki ana “Evet” diyerek, kişinin yapacağı hisleri algılaması için açık bir kapı ortaya çıkacaktır (Liebermeister, 2009). Pratiğin en erken başlangıç noktasından gelen şuurlu farkındalık uygulamalarının, bir yer ve gelişen şeyler elde etmeye çalışmakla temaslı olmadığını hatırlatılır (Kabat-Zinn, 2003).

Bilinçli farkındalığın tavırlarını 7 temel kısımda sıralamıştır (Kabat-Zinn, 2009b).

1. Sabır: müsamaha, her şeyin istekli olarak vaktinde olduğu bir gelişmedir. Tolerans yaratmak farkındalığı geliştirir. Kendini geliştirmek isteyenlerin özünde sabır olduğunu ve ona nazaran hareket ederek farkındalık üzerine pratikler uygulanır. Sabır göstermek, varlığın her anlık manzarasını her durumda şeffaflıkla kabul etmek ve her şey için bir mühlet olduğunu fark etmektir.

2. Yargısızlık: beynin ilerlemesi görüldüğünde, müsabakaların durmaksızın bir değerlendirmeye maruz kaldığı, iç ve dış müsabakalarda kesintisiz bir yargı ve reaksiyon getirdiği görülür. Zihnin bu halini görmek ve onu durdurmaya çalışmadan ne kadar gerçek yahut yanlış, olumlu yahut olumsuz, olağanüstü yahut iğrenç olduğunu görmek kafidir.

3. Güven : Muhakkak bir istek tutarlılık yapısı içinde yaratacağı inancıdır. Bu hal, kişi, tüm mühlet içinde, içinden ne gelirse tahammül ederek kabul görmesi ve inanç duyması gerektirir.

4. Zihnin Başlangıcı: Zihin tecrübelerle birinci sefer karşılaştığında ona odaklanıp ve dikkatli bir biçimde yaklaşmadır. Birinci etapta akılda olmak, yeni şeyleri kavramak ve olanları görmeyi kolaylaştırır. Her şeyden evvel zihninde olmak, geçmiş şartlarımızla ilgili varsayımlar yerine, her şeyden farklı olarak var olan zenginliği gösterir.

5. Hırslanmamak: Bf aksiyonları, dürüstlüğün olma halidir. “Hiçbir şeyi dönüştürmeye kalkmadan olduğu üzere kabul etmektir. Beşerler bir şeyi başarmak için neredeyse her şeyi yaparlar. Farkındalık tavırlarında, bu hal bir tıkanıklığı temsil eder. Şu anda gerçekleşmesi beklenenden öbür bir şeye muhtaçlık duymayı bıraktığınız noktada, bunun gerçekleşme durumu yükselir. Efor kendisine bırakabilir.

6. Kabul: Huzursuzluk, dert, sonluluk, keder üzere makul hisleri ve fikirleri kabul etmeden ya da gözden kaçırmaktan kaynaklanan meseleleri denetlememize müsaade veren bir haldir (Özseşil, 2011). Bu türlü durumları yönetmek için en yeterli yaklaşım, hedefsizce bir şeyle kaldığınızı ve inatla ayakta durduğunuzu kabul etmektir.

7. Oluruna Bırakmak: gitmesine müsaade vermek, bir kanıyı, hisleri, hisleri yahut isteklere bağlı olmadan oluruna bırakmaktır. Objelere bağlı kalmadan ve onları olduğu üzere olmalarına müsaade vermektir. İlgisini çeken ve güzeline giden tecrübelere tutunma, istenmeyen olanları göz arkası etmek yahut reddetmek otopilot reaksiyonlarıdır.