Covid-19’un yalnızca akciğerleri değil tüm organları etkileyen bir hastalık olduğunu hatırlatan İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Yaşar Küçükardalı “Organ hasarı da kıymetli sıhhat problemlerine neden olabilir” dedi.
Her ne kadar beşerler bitmiş üzere hareket etse de pandemi devam ediyor… Üstelik coronavirüs kendini unutturacak üzere görünmüyor. Çünkü hastalığa yakalanıp tedavisinin akabinde güzelleşen hastaların kıymetli bir kısmının birtakım sıhhat sorunlarıyla karşı karşıya olduğuna dikkat çeken İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Yaşar Küçükardalı, bu sıkıntıları şöyle sıraladı…
Yaşar Küçükardalı
Kalp-damar hastalıkları
Akut devirde coronavirüs hem kalp zarını hem de kalp kasını etkilemektedir. Virüsün kalp kası iltihabına (miyokardit) yol açtığı çalışmalarla da gösterilmiştir. Bununla birlikte tansiyon istikrarında de bozulmaya neden olabilir. Sonuçta, bu yüzden sonraki devirde vakit zaman göğüs ağrısı, nefes darlığı yakınmaları gelişebilir. Bilhassa akut Covid devrinde enfarktüs geçiren şahısların çok daha dikkatli olması gerekir. Bu bireyler kalp sorunları daha uzun müddet devam edebileceği için kalp-damar hastası üzere takip edilmelidir.
Nörolojik problemler
Yorgunluk, tükenmişlik hissi, konsantre olamama, his durum bozuklukları, kas iskelet sisteminde güçsüzlükler, güç kaybının yanı sıra yer yer, el ve ayaklarda uyuşmalar hastaların şikayet ettiği nörolojik sıkıntıların başında gelir. Bu şikayetlerin Covid’den sonra bunların başlaması durumunda hastanın nörolojik açıdan kıymetlendirilmesi gerekir.
Akciğer sertleşmesi
Akciğerlerde uzun periyotta en çok üzerinde durulan bahis fibrozis yani yapışıklıkların oluşmasıdır. Akut Covid’i ağır geçiren, akciğerin değerli bir kısmı virüse maruz kalan ve güzelleşme süreci uzun sürmüş olan hastalarda maalesef bu güzelleşme sürecinde hava keseciklerinde ve etrafındaki bağ dokusunda yapışıklıklar ve buna bağlı olarak da o bölgede sertlik oluşuyor. Bu doku sertleşmesi hava keseciklerinin duvarlarında olduğunda gaz alışverişini değiştiriyor, azaltıyor yani akciğerde fibrozise bağlı teneffüs pompası yeteri kadar çalışmıyor ve gaz değişimi yeteri kadar olmuyor.
TİROİD hastalıkları
Virüsün boynumuzun ön tarafında olan bu tiroid bezine saldırması durumunda tiroidit dediğimiz tablo gelişebiliyor. Bu durumda hastada çarpıntı, terleme, kilo kaybı, titreme üzere şikayetleri oluyor. Bunun sonrası periyodunda ise tiroid ziyan gördüğü için tiroid tembelliği ortaya çıkabiliyor. Hasebiyle Covid geçiren şahısların en azından birinci 1 yıl içinde 6 ayda bir tiroid işlevlerine baktırmaları uygun olur.
Diyabet
Covid geçiren şahıslarda diyabet gelişebilir yahut diyabetin seyri ağırlaşabilir. Covid sonrası endokrin sistemde 3 temel bozukluk yaşanır. Bunlardan en değerlisi şekerle ilgilidir. Coronavirüsn pankreasta insülin yapan hücreleri bozmasına bağlı olarak, daha evvel hiç şekerle ilgili sorunu olmayan bireylerde diyabet görülmesine neden olabilir. İkincisi, bilhassa hastaneye yatarak tedavi görmüş hastaların büyük bir kısmında nefes darlığı yaşanmaması, kalıcı hasar ve akciğerlerde yapışıklığın olmaması için kortizon kullanılır. Kesinlikle uygulanması gereken bu tedavinin de kimi yan tesirleri olabilir. Diyabet gelişebilir. İnsülin direncine neden olabilir.
Yine Covid periyodunda hastalarda ya da birinci iki aylık devir içerisinde inflamasyon (yangı) olabilir. Bu yangı insülin direncinin gelişmesine ve diyabete yatkınlığın artmasına yol açabilir. Bilhassa ağız kuruluğu olan, sık idrara çıkan hastaların şeker dalgalanmalarından şüphelenmeleri gerekir. Açlık kan şekerlerine ve yemekten 2 saat sonra tokluk kan şekerlerine baktırmaları uygun olur.
