Türkiye nin kıymetli tarihi kıymetleri ortasında yer alan İzmir’deki Kızlarağası Hanı ağır tahribat bombardımanı altında Anadolu Yakası Escort Kemeraltı Çarşısı nda yer alan 248 yıllık bir yandan harap ediliyor öteki yandan da manzara kirliliği oluşturuluyor
1774 yılında açıldığından beri cazibe merkezi olan Kızlarağası Hanı İzmir’in en değerli tarihi Kadıköy Escort bedellerinden biri 4 bin metrekare alan üzerine konseyi olan anıtsal nitelikteki görkemli han Osmanlı mimarisinin özgün yapıtları ortasında yer alıyor
Kemeraltı Çarşısı’nın merkezindeki Kızlarağası Hanı’ndaki dükkanlar her gün binlerce yurttaş Ataşehir Escort ve turistin ziyaretine kucak açıyor Yapı arkeolojik sit ve kentsel müdafaa alanı kapsamında bulunuyor
TARİHİ YAPI TAHRİP EDİLİYOR
Müsaadesiz çivi bile çakılmasının yasak olduğu Kızlarağası Hanı’nda son yıllarda değerli tahribatlar yapılıyor Esnafın klima ve elektrik aksamı için birçok yerde duvarları deldiği görülüyor İtinasız yapılan bu süreçler sonucu oluşan kablo kirliliği tarihi yapının hoşluğunu gölgeliyor
İMAJ KİRLİLİLĞİ VE KEŞMEKEŞ
Esnafın duvarlarda kullandığı ışıklandırma aparatları tabelalar ve kimi kısımlarda kullandığı gölgelikler manzara kirliliğini artırıyor Eserlerin dükkanların dışına taşarak yol ve kaldırımlarda sergilenmesi keşmekeş oluşturuyor
MUHAFAZA KURALLARI HİÇE SAYILIYOR
SÖZCÜ gün geçtikçe harap edilen hanın durumunu mevzunun uzmanına sordu Mimarlar Odası İzmir Şubesi İdare Konseyi Üyesi Uğur Yıldırım uzman olduğu tarihi yapıya ait saptamalarını ve problemlerin tahlili için ne yapılması gerektiğini şöyle anlattı
Yapının temelli onarım çalışmaların 1993 yılında gerçekleştirildi 2000’li yılların başından itibaren de İzmir Büyükşehir Belediyesi kentin tarihi alanlarına dair projeler kapsamında burada da önemli uygulama çalışmaları yürüttü
Tüm bu çalışmalarda bölgenin tarihi dokusu mevzuat gereklilikleri müdafaa prensipleri gözetilmiş ve günün muhafaza prensiplerine uygun proje ve uygulamalar gerçekleştirilmiştir Lakin ortadan geçen 20 yıl sonrasında bölgeyi incelediğimizde birçok uygulamanın yanlış müdahaleler sonrası geçerliliğini yitirdiğini ve bozulmalar yaşandığını görmekteyiz
Günün konfor şartları ve kullanım alışkanlıkları sebebi ile muhtaçlık duyulan mevzularda yapılan onarım çalışmalarına temel oluşturan muhafaza prensiplerinden uzaklaşıldığı ve yapının özgün durumuna ters yapıya ziyan veren birtakım müdahalelerin gerçekleştirildiği görülmektedir Bunlar bir proje idare planı yahut bütüncül bir müdahale kapsamında değil kullanıcıların inisiyatifleri kapsamında gerçekleştirilmiştir
KONTROL MİSYONU YAPILMIYOR
Bu sorunun en büyük sebebi kontrol düzeneğinin yanlışsız koşullar altında yürütülememesidir Belediyelerin yapı denetim üniteleri olmakla birlikte bu çeşit tarihi alanlarda uzmanlaşan denetim düzenekleri tam olarak hayata geçirilememiştir
Kemeraltı özelinde yapılan pek çok çalışma İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından yürütülmekle birlikte denetim sorumluluğu Konak Belediyesi’ndedir Mevzuata hakim ve sahayı makul dönemler ile onaylı müdafaa projeleri temel alınarak denetleyecek bir düzeneğin işletilememesi sebebi ile üzerine konuştuğumuz aksaklıklar yaşanmaktadır
TAHLİL İÇİN NE YAPILMALI
Yapının Korunması Gerekli Kültür Varlığı olarak tescilli olması sebebi ile bahsi geçen tüm müdahaleler öncelikle onarım projesi mimar müellifin denetiminde hazırlanacak projeye yansıtılmalıdır Akabinde İzmir 1 Numaralı Kültür Varlıklarını Müdafaa Bölge Heyeti’nin onayına sunulması gerekmektedir Bu kademede gerekli müdahalelerin yapının fizikî durumu ve tarihi ehemmiyeti gözetilerek kararlaştırılması lazımdır
Bu tıp çok kullanıcı tarafından kullanılan yapıların kullanım şartlarını belirlemek üzere idare planının oluşturulması bu plan oluşturulurken heyet onaylı proje ve eklerine ve imar mevzuatlarına uygun hareket edilmesi yapının sürdürülebilir kullanımın sağlanmasına imkan verecektir
Kentsel ve arkeolojik sit alanlarında yapılaşma şartlarını belirleyen müdafaa maksatlı imar planı kuralları ve notlarına uygun müdahaleler gerçekleştirilmesi mecburidir Örneğin sokağa bakıveren cephelere klima ünitelerinin asılmaması tabela düzenlemelerine ait birtakım düzenlemeler aydınlatma üniteleri çöp kutuları ve gibisi sokak donatılarına ait teklif ve kurallar müdafaa maksatlı imar planında ve plan eki raporlarda yer almaktadır Yapıya yapılacak müdahalelerde bu mevzuatların da dikkate alınması gerekmektedir
Sürdürülebilir bir tarihi alan idaresi gerçekleştirmek istiyorsak kontrolleri sağlamalı ve yapılan muhafaza çalışmalarında yapının kullanım süreçlerini de tarifleyecek idare planlarının oluşturulması gerekmektedir Lakin bu biçimi ile tarihi alanlar hak ettiği bedeli kazanacak ve nitelikli yapılı etraf şartları sağlanacaktır
